W dniu 1 grudnia 2023 r. odbyła się piękna uroczystość z okazji 170-lecia gazownictwa na Pomorzu Gdańskim połączona z tradycyjną Barbórką. Uroczystość zorganizowana była przez Polską Spółkę Gazownictwa Sp. z o.o. Oddział Zakład Gazowniczy w Gdańsku, na którą mieliśmy, jako Stowarzyszenie SITPNiG, zaszczyt być zaproszeni.
Rok 2023 był wyjątkowy dla gazownictwa, ponieważ obchodzono jubileusz 10-lecia Polskiej Spółki Gazownictwa oraz 170. rocznicę Oddziału Zakład Gazowniczy w Gdańsku. W marcu 1853 roku rozpoczęto budowę zakładu, którego głównym celem miała być produkcja gazu na potrzeby oświetlenia ulic, a już w grudniu tego roku rozpoczęto jego produkcję. Na przestrzeni tych lat w gazownictwie dokonały się olbrzymie zmiany – zmienił się rodzaj gazu i kierunki jego zagospodarowania. Kiedy gaz świetlny na dobre wpisał się w krajobraz pomorskich miast, zaczął być stosowany do celów komunalno-bytowych. W następnych latach gaz węglowy w czystej postaci lub mieszany z innymi gazami, i wtedy nazywany gazem miejskim, znalazł zastosowanie w ogrzewnictwie i technologii. Pod koniec XX wieku został wyparty przez gaz ziemny, uznawany za nowoczesne i ekologiczne paliwo. Zmianom uległ też sposób rozprowadzania gazu. Dawne lokalne wytwórnie gazu węglowego zostały zastąpione rozbudowanym systemem rozprowadzającym gaz ziemny. Gaz od początków XIX wieku kojarzony był z nową jakością życia, a gaz ziemny został uznany za paliwo XXI wieku.
Gdańsk, po Szczecinie (1846) i Wrocławiu (1847) był trzecim miastem, gdzie powstały pierwsze gazownie, dopiero później powstały w Warszawie i Krakowie. Jednak biorąc pod uwagę wykorzystanie gazu świetlnego do oświetlenia drogi przypływającym do portu statkom w latarni morskiej w Gdańsku - Nowym Porcie od stycznia 1819 roku, Gdańsk był kolebką polskiego gazownictwa.
Poza największym miastem regionu – Gdańskiem – w okresie od połowy XIX do początku XX wieku powstały jeszcze gazownie w: Bytowie, Dzierzgoniu, Gdyni, Gniewie, Kwidzynie, Lęborku, Malborku, Nowem, Nowym Stawie, Oliwie, Prabutach, Sławnie, Słupsku, Sopocie, Starogardzie Gdańskim, Suszu, Tczewie, Ustce, Wejherowie, Elblągu, Grudziądzu i Łasinie.*)
Część oficjalna uroczystości miała piękną oprawę – Msza św. odbyła się w Archikatedralnej Bazylice Mariackiej pw. Najświętszej Marii Panny, największej ceglanej budowli sakralnej na świecie, natomiast akademia okolicznościowa - w Oddziale Muzeum Historycznego Miasta Gdańska, w najbardziej reprezentacyjnej dla miasta sali Dworu Artusa.
Po zakończeniu mszy Dyrekcja Zakładu w asyście pocztów sztandarowych złożyła hołd i kwiaty przy Ołtarzu Św. Barbary, patronki górników naftowych i gazowników, a następnie przeszliśmy do Dworu Artusa na uroczystą akademię. Dyrektor Zakładu Sylwia Surowiec przywitała wszystkich przybyłych na uroczystość, w tym: byłych Dyrektorów Zakładu, przedstawicieli Związków Zawodowych, Stowarzyszenia SITPNiG oraz pracowników. Po wystąpieniach dyrekcji i zaproszonych gości odbyła się piękna uroczystość związana z wręczaniem odznaczeń państwowych, branżowych, firmowych oraz stowarzyszeniowych.
Na okoliczność Jubileuszu Zakładu wydana została publikacja pn. „Polska Spóła Gazownictwa. 170 lat Gazownictwa na Pomorzu”, zawierająca w swojej treści dwie części: część historyczną autorstwa Tomasza Izajasza, opisującą dzieje gazownictwa na przestrzeni tych lat – w Europie, na terenach polskich pod zaborami oraz na Pomorzu Gdańskim i część drugą, pod redakcją Barbary Ważnej, zawierającą współczesną historię Zakładu oraz wszystkie obecne jednostki organizacyjne z kadrą pracowniczą, która kontynuuje i rozwija dzieło poprzednich pokoleń gdańskich gazowników.
Wszyscy goście otrzymali na pamiątkę jubileuszowy album i poczęstowani zostali okolicznościowym tortem. Po uroczystości pracownicy udali się do Piwnicy Rajców, mieszczącej się w podziemiach Dworu Artusa, na biesiadne świętowanie barbórkowe, racząc się przy tym świeżo warzonym piwem wprost z piwnicznych kadzi.
*) źródło – album „Polska Spółka Gazownictwa. 170 lat gazownictwa na Pomorzu Gdańskim”
Małgorzata Celej SITPNiG Oddział w Gdańsku