W ramach obchodów Święta Niepodległości, 16 listopada 2022 r., podzieleni na dwie grupy, odwiedziliśmy Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku pod Warszawą. Odwiedziny te planowaliśmy już dużo wcześniej, ale nasze plany pokrzyżowała pandemia COVID-19, która spowodowała opóźnienia w budowie i udostępnieniu obiektu do zwiedzania.
uczestnicy wycieczki w holu Muzeum
Wiosną 1921 roku Józef Piłsudski po raz pierwszy odwiedził drewniany dwór w Sulejówku, należący do jego przyszłej żony Aleksandry Szczerbińskiej. Dom był typowym letniskiem, ale już w 1923 roku stanął obok niego murowany dwór, nazwany „Milusin”, ofiarowany Marszałkowi przez jego żołnierzy. Państwo Piłsudscy mieszkali tu na stałe do roku 1926, później spędzali tu dni wolne.
![Dworek „Milusin”](https://static.wixstatic.com/media/b2bf16_1c862e5012204869a69654c6805c978d~mv2.jpg/v1/fill/w_147,h_110,al_c,q_80,usm_0.66_1.00_0.01,blur_2,enc_auto/b2bf16_1c862e5012204869a69654c6805c978d~mv2.jpg)
Po śmierci Marszałka w roku 1935 „Milusin” został przekształcony w muzeum, ale istniało ono tylko do wybuchu II wojny światowej. W czasie wojny wyposażenie uległo rozproszeniu, a w roku 1947 budynek przeszedł na własność państwa – siedzibę miało tu przedszkole, działające aż do początku XXI wieku. Choć przez lata dwór pełnił inne funkcje, pamięć o tym, że należał do Józefa Piłsudskiego nie zatarła się i była kultywowana m.in. przez Towarzystwo Przyjaciół Sulejówka.
Po transformacji ustrojowej, na początku lat 90-tych XX wieku, córki Marszałka rozpoczęły starania o odzyskanie budynku w celu urządzenia w nim muzeum. W roku 1994 założyły Fundację Rodziny Józefa Piłsudskiego, która od roku 2000 powoli zaczęłą odzyskiwać zabytkowe zabudowania.
![Akt darowania „Milusina”](https://static.wixstatic.com/media/b2bf16_cd6a48961fff47f3833ed8c28941e5a5~mv2.jpg/v1/fill/w_147,h_137,al_c,q_80,usm_0.66_1.00_0.01,blur_2,enc_auto/b2bf16_cd6a48961fff47f3833ed8c28941e5a5~mv2.jpg)
10 listopada 2008 roku, w dworku „Milusin” podpisano umowę w sprawie utworzenia Muzeum. Z ramienia Fundacji Rodziny Józefa Piłsudskiego podpisała ją córka Marszałka Jadwiga Jaraczewska, a z ramienia państwa – minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski. Uzgodniono przy tym, że w sąsiedztwie „Milusina” – stanowiącego część Muzeum, zbudowany zostanie nowoczesny budynek muzealno – edukacyjny, w którym przedstawiona będzie polityczna i wojskowa działalność Marszałka, na szerokim tle historycznym.
Wizję architektoniczną obiektu opracował Krzysztof Jaraczewski – architekt, a zarazem wnuk Józefa Piłsudskiego i pierwszy dyrektor Muzeum, we współpracy z Radosławem Kacprzakiem. Aby nowy gmach nie zdominował otoczenia, postanowiono, że tworzyć go będą dwie trzykondygnacyjne, ustawione skośnie do siebie, bryły na powierzchni i trzecia sięgająca kilkanaście metrów pod powierzchnię terenu, mieszcząca główną, stałą ekspozycję Muzeum.
![](https://static.wixstatic.com/media/b2bf16_87314c83c43c4f9d9aab00c723a2bc96~mv2.jpg/v1/fill/w_147,h_196,al_c,q_80,usm_0.66_1.00_0.01,blur_2,enc_auto/b2bf16_87314c83c43c4f9d9aab00c723a2bc96~mv2.jpg)
Kamień węgielny pod budowę wmurowano w listopadzie 2016 roku. Budowa – po opóźnieniach spowodowanych epidemią COVID-19, zakończyła się w roku 2020 i w przeddzień 100 rocznicy Bitwy Warszawskiej 14 sierpnia 2020 roku Muzeum zostało otwarte, z udziałem Prezydenta RP Andrzeja Dudy, ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego oraz przedstawicieli Fundacji Rodziny Józefa Piłsudskiego.
Wyposażenie i ekspozycję w dworku „Milusin” starano się odtworzyć możliwie wiernie w oparciu o zachowane fotografie i opisy, starając się zachować „ducha epoki”. Odzyskano także część wyposażenia oryginalnego, np. meble w jadalni.
Wystawa stała w części podziemnej budynku głównego przedstawia życie i działalność Józefa Piłsudskiego na szerokim tle historyczno – społecznym. Podzielona jest na 5 galerii chronologicznych: Ziuk, Wiktor, Komendant, Naczelnik i Marszałek oraz szóstą galerię Symbol – odnoszącą się do pamięci o Józefie Piłsudskim i jego dziedzictwa. W tej części Muzeum można zobaczyć liczne pamiątki po Marszałku oraz pochodzące z przedstawianych okresów. Pochodzą zarówno z przekazanych darów jak i zakupów i licznych kwerend w innych instytucjach. Wystawa jest bardzo interesująca, starannie i bardzo profesjonalnie przygotowana i mająca duże wartości edukacyjne, szczególnie dla młodzieży.
szabla Marszałka – dar oficerów I Brygady | buława marszałkowska Marszałka
Edukacja – obok ekspozycji stałej, jest najważniejszym celem istnienia Muzeum i była prowadzona od jego powstania. Lekcje muzealne, warsztaty oraz wykłady dla dorosłych i młodzieży, a także wystawy okresowe, były prowadzone na długo przed uzyskaniem przez muzealny dział edukacji dużej, nowoczesnej przestrzeni w nowym budynku.
![ostatni mundur i odznaczenia Marszałka](https://static.wixstatic.com/media/b2bf16_bb5478cd27d9459d8869850444f6e881~mv2.jpg/v1/fill/w_147,h_196,al_c,q_80,usm_0.66_1.00_0.01,blur_2,enc_auto/b2bf16_bb5478cd27d9459d8869850444f6e881~mv2.jpg)
.
Po przeszło trzygodzinnej wędrówce po Muzeum my także wiele się nauczyliśmy, wiele sobie przypomnieliśmy, a większość uczestników stwierdziła, że te bardzo udane i interesujące odwiedziny należy powtórzyć indywidualnie.
Źródła:
Notatkę przygotował: Andrzej Macheła-Olszacki, Przewodniczący Koła Seniora SITPNiG przy Oddziale Warszawa II.
Foto arch. SITPNiG O/Warszawa II - A.Olszacki